Dodenherdenking

Bij het oorlogsmonument aan de Horsterweg zijn de Nederlandse oorlogsslachtoffers herdacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. En de Nederlanders die zijn omgekomen in oorlogssituaties en bij vredesoperaties na de Tweede Wereldoorlog. Burgemeester Hans van Daalen hield een toespraak tijdens deze Nationale Herdenking.

'Beste mensen, beste inwoners van Ermelo,

Twee minuten. We stonden zojuist twee minuten stil bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en vredesoperaties daarna. We herdenken hiermee niet alleen de mensen die moesten vluchten voor hun leven, maar ook zij die zich moedig hebben ingezet om die veiligheid en vrijheid te verdedigen.

Het is belangrijk dat we blijven herdenken en stil blijven staan bij wat we kunnen leren van het verleden. Juist nu, in een wereld met veel internationale spanningen en tegenstellingen, mogen we niet vergeten welke offers onze voorouders hebben gebracht. We zijn het aan hen én aan de generaties na ons verplicht om te blijven leren van de geschiedenis en ons blijvend in te zetten voor vrede en veiligheid.

Om onze geschiedenis door te geven aan de huidige en toekomstige generaties hebben we u allemaal nodig. Het begint met kennis, wat is er gebeurd, en met wie? We hebben een gezamenlijk verleden, en het is van groot belang om ons daarvan bewust te zijn, én dit verleden door te geven. Door te herdenken slaan we een brug tussen toen en nu. 

Ik ben er dan ook trots op dat we in Ermelo op verschillende manieren, zichtbaar, hoorbaar en tastbaar onze geschiedenis delen en doorgeven. 

In het Pakhuis is momenteel een indrukwekkende expositie, Brieven voor morgen. De tentoonstelling vertelt het verhaal van de twee Joodse kinderen Eva en Bram Beem en oud-huisarts Roelf Holtrop gedurende de Tweede Wereldoorlog aan de hand van brieven die ze schreven. De brieven geven een beeld van het leven in een onzekere periode ver weg van degenen die ze liefhadden. 

Langs het Westerborkpad op de Noord-Veluwe, dat is het lange-afstand-wandelpad van Amsterdam naar Westerbork, zijn zeven nieuwe herinneringsobjecten geplaatst die indringende verhalen uit de Tweede Wereldoorlog vertellen. Eén daarvan staat in Ermelo, aan de kruising Watervalweg-Zuiderveldweg (bij de spoorwegovergang Watervalweg). U kunt daar het verhaal lezen én horen van de familie Staal.

Voor deze familie plaatsten we vorig jaar de eerste 6 Stolpersteine in Ermelo. Met het plaatsen van de kleine messing stenen krijgen joodse slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog een blijvende plek van herinnering. Inmiddels hebben we afgelopen donderdag de 39^e Stolpersteine gelegd in onze gemeente. Negenendertig kleine stenen, die een grote bijdrage leveren aan het doorgeven van het verleden. De blijvende, tastbare herinneringen zorgen ervoor dat we deze slachtoffers nooit vergeten. 

In 1945 kregen wij onze vrijheid terug, maar op veel plekken in de wereld is er nog steeds oorlog. We zien dat dagelijks in het nieuws. We horen de schrijnende verhalen van mensen die op de vlucht zijn, en die familie en naasten zijn verloren. Verhalen van mensen die moedig opstaan tegen geweld en onrecht, die anderen proberen te helpen en daar soms hun leven voor geven.

Hun leed en hun moed maken duidelijk hoe kwetsbaar vrijheid is. Vrijheid is nooit vanzelfsprekend; we moeten er elke dag ons best voor doen. Dat betekent dat we ons moeten blijven afvragen: wat doe ik om tegenstellingen te overbruggen? Hoe voorkom ik uitsluiting? Wat is mijn bijdrage aan vrijheid? 

We geven met elkaar invulling aan een samenleving waarin we in vrijheid leven en iedereen zichzelf kan zijn. Ongeacht geaardheid, religie of afkomst. Alleen als we samen onze democratie bewaken, blijft Nederland een land waar je vrij kunt zijn en jezelf mag zijn. Onze geschiedenis en de wens om vrijheid te behouden, verbindt ons. Daarom vieren we vrijheid niet alleen, maar samen.

Daarom is mijn oproep: Neem uw naasten, uw kinderen, uw vrienden, mee naar het Pakhuis, of naar het herinneringsobject aan de Watervalweg. Maak een wandeling langs de Stolpersteine. En sta ook dan, net zoals vandaag, eens stil bij de lessen uit ons verleden en de offers die zijn gebracht. Om daarmee en daarna in beweging te komen en onze vrijheid, en die van anderen, te eren en te beschermen. 

Dankuwel.'