Nationale dodenherdenking

Bij het oorlogsmonument aan de Horsterweg zijn de Nederlandse oorlogsslachtoffers herdacht die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. En de Nederlanders die zijn omgekomen in oorlogssituaties en bij vredesoperaties na de Tweede Wereldoorlog. Burgemeester Hans van Daalen hield een toespraak tijdens deze Nationale Herdenking.

'Beste mensen, beste inwoners van Ermelo,

We waren zojuist twee minuten stil. Twee minuten om stil te staan bij de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en van oorlogssituaties en vredesoperaties daarna. We herdenken niet alleen zij die moesten vluchten voor hun leven, vaak huis en haard achterlatend op zoek naar veiligheid, maar ook zij die zich moedig hebben ingezet om die veiligheid en vrijheid te verdedigen.

Hoezeer de littekens van oorlog nog voelbaar zijn, en hoe belangrijk het is om te blijven herdenken, werd onlangs weer duidelijk. Op 22 april zijn de eerste twaalf Stolpersteine, of struikelstenen, gelegd in Ermelo. Twaalf messing herdenkingsstenen waarmee we de Joodse slachtoffers rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog herdenken. De Stolpersteine zijn in de stoep geplaatst voor de laatste (vrij gekozen) woning van de slachtoffers. In de komende maanden volgen er meer. Van een van die twaalf mensen, zojuist ook genoemd bij het dodenappél, waren nabestaanden aanwezig, speciaal overgekomen uit Amerika. Het was mooi om van deze familie te horen hoe waardevol de legging van de stenen was voor hèn en hoe bijzonder het voor ze is dat het verhaal van hun vader en zijn familie voor de toekomst vereeuwigd zijn. Het belang van het landelijke thema voor 4 en 5 mei dit jaar, Vrijheid vertelt, werd hierdoor nog eens extra benadrukt.

Om ervoor te zorgen dat de herinnering levend blijft, is het van belang dat we ook onze volgende generaties blijven betrekken. Ik ben pas geleden mee geweest met een schoolklas, groep 8. In het kader van een ‘beleefles’ verplaatsten zij zich een ochtend in het leven van een onderduiker en gingen zij op pad naar een onderduikadres. Het maakte zichtbaar indruk op ze, en ik vond het een mooi voorbeeld van hoe je de herinnering levend kunt houden op een manier die aansluit bij de kinderen. Ze gaan dit niet snel vergeten, en dat is precies de bedoeling. Ik ben dan ook blij dat we zo mogen luisteren naar een leerling van de Goede Herderschool, die een gedicht voordraagt. Ook dat laat op een hele mooie manier de betrokkenheid van onze jeugd zien.  

Helaas is de realiteit van vandaag voor veel mensen niet zo verschillend van die van toen. Over de hele wereld moeten mensen nog steeds vluchten voor hun leven, vanwege oorlog, onderdrukking of het ontbreken van vrijheid om zichzelf te zijn of hun mening te uiten. De oorlog in Oekraïne, de verschrikkingen in Israël en Gaza, en de voortdurende stroom van vluchtelingen uit verschillende delen van de wereld zijn daar pijnlijke voorbeelden van. Ik ben blij dat ook hier in Ermelo mensen in nood een veilige haven, begeleiding en steun vinden. Het toont aan dat we ons als gemeenschap verantwoordelijk voelen voor elkaar.

De toenemende verharding en polarisatie in onze samenleving, stemt mij bezorgd. Groepen komen steeds vaker tegenover elkaar te staan, en we zien recent ook een groeiend antisemitisme. Het feit dat op sommige plaatsen in ons land extra veiligheidsmaatregelen nodig zijn om gezamenlijk te kunnen herdenken, is verontrustend. De slachtoffers die we vandaag herdenken, verdienen ongeacht hun afkomst of geloof, onze onverdeelde aandacht en respect.

Vrijheid is niet vanzelfsprekend, en daarom is het belangrijk dat we blijven herdenken en dat we ook de volgende generaties betrekken bij dit proces. Zo begrijpen zij de waarde van tolerantie, respect en eerbied voor elkaars verschillen. Laten we blijven omkijken naar elkaar en de helpende hand bieden aan degenen die dat nodig hebben, net zoals anderen dat eerder voor ons hebben gedaan.'